موانع ارث : قتل

موانع ارث اموری هستند که در صورت اتفاق افتادن هر کدام از آنها به رغم فراهم بودن شرایط وراثت، منظور فوت مورث و وجود وارث و ترکه برای مورث، مانع می شود که انتقال ارث انجام گیرد. موانع ارث در فقه بسیار گسترده هستند اما سه مانع مشهور شامل قتل، کفر و برده بودن است. در قانون مدنی این موانع چهار مورد از جمله قتل، کفر، لعان و ولادت از زنا هستند. در این مطلب مورد قتل را بررسی خواهیم کرد.

متاسفانه وجود تمایل شدید به مادیات و ثروت عاملی است که موجب می شود بعضی از وراث که پایبند به اخلاق و اعتقادات معنوی نیستند ترغیب به قتل مورث خود شوند و این وسوسه برای دستیابی سریع تر به ارث موجب جنایت می شود. قانون برای جلوگیری از این عمل غیرانسانی و غیراخلاقی و خنثی کردن این قبیل انگیزه ها “قتل” را از موانع دستیابی به ارث مقتول تعیین کرده است. در بخش نخست این گفتار به موضوع قتل از سلسله مباحث موانع ارث خواهیم پرداخت و سپس در نوشته های دیگر موارد دیگر را بررسی خواهیم کرد.

موانع ارث

در ماده 880 قانون مدنی اینگونه عنوان گردیده “قتل از موانع ارث است بنابراین کسی که مورث خود را عمدا بکشد از ارث ممنوع می شود، اعم از اینکه قتل بالمباشره باشد یا بالتسبیب و منفردا یا با شرکت دیگری” همچنین ماده 852 در باب وصایا مقرر داشته است “اگر حمل در نتیجه جرمی سقط شود موصی به، به ورثه او می رسد، مگر اینکه جرم مانع ارث باشد” این ماده این معنی را می رساند که اگر عملی که موجب شده است که جنین سقط شود یا بمیرد بوسیله شخصی انجام شده است که وارث آن جنین بوده است، این شخص از ارث موصی  به که به حمل تعلق می گرفته محروم می گردد. در واقع معنای این جمله به زبان ساده آنست که مثلا اگر به نفع جنینی که در شکم مادر است وصیتی صورت گرفته باشد و در صورتی که بدنیا نیاید پدر آن جنین صاحب وصیت شود و آن پدر لگدی به شکم مادر بزند و کودک بمیرد در این صورت قانون پدر را از رسیدن به اموال یا حقوق حاصل از وصیت محروم نموده است، البته در اینجا فقط سخن از وصیت و موصی به شده است لکن قتل به طور کلی جانی را از ارث و وصیت محروم می نماید. باید توجه شود علیرغم اینکه به نظر می رسد هدف قانونگذار برای تصویب چنین قانونی، جلوگیری از وقوع قتل به هدف رسیدن به اموال متوفی می باشد، لکن موضوع ممنوعیت قاتل یا جانی از ارث بری از مورث متوفی فقط در این راستا نیست، یعنی اینکه حکم موضوع ماده 880 قانون مدنی در واقع یک حکم عام است بنابراین قاتل به هر انگیزه ای که مورث خود را به قتل برساند مثلا به قصد و انگیزه انتقام جویی لکن به هر حال از ارث محروم می شود.

اولین پیشنهاد ما به شما مراجعه به وکیل دادگستری متخصص دعاوی ارث می باشد. داوود اسیوند وکیل پایه یک دادگستری و متخصص در زمینه دعاوی ارث می تواند در این موارد همراه و مشاور شما باشد.

 

گفتار اول: شرایط مانع بودن قتل از ارث

منظور از عنوان بالا شرایطی است که اگر وجود داشته باشد قاتل از ارث محروم می گردد، در واقع نحوه و سیاق نوشتن ماده 880 و 852 قانون مدنی به شکلی است که قتل مورث تحت شرایطی اگر اتفاق بیفتد جانی را از ارث محروم می سازد و ما اکنون آن شرایط را بررسی می کنیم. مثلا اگر فرزندی پدر خود را به قصد قتل با چاقویی بزند لکن پدر از این حادثه جان سالم بدر ببرد و در بیمارستان بستری شود لکن در بیمارستان بر اثر اشتباه پزشک یا پرستار در تزریق دارو بمیرد این مورد پسر را از ارث محروم نمی کند، یا مثلا در راه بیمارستان به جهت تصادف بمیرد این نیز مانع ارث نخواهد بود. شرایطی که مانع از رسیدن ارث به قاتل می شود به قرار ذیل است:

موانع ارث

الف- قاتل باید در زمان قتل در مقام مورث مقتول باشد:

همانگونه که می دانید ارث با وصیت متفاوت است وقتی شخصی برای شخص دیگری وصیت می کند یعنی می تواند تا یک سوم اموالش را بعد از مرگش به وی منتقل کند، این شخص که برایش وصیت می شود می تواند فرزند متوفی یا حتی غریبه باشد، اما نسبت به بیش از یک سوم وصیت وی اثر ندارد، لکن ارث موضوعی قهری است و رسیدن اموال متوفی به فرزندان یا خویشاوندان وی بصورت لازم الاجرا توسط قانون صورت می گیرد و ایشان موظفند اگر متوفی وصیتی کرده سهم موصی له را پرداخت کنند، بنابراین این دومقوله با هم تفاوتهای بسیار دارد، در مورد محرومیت از ارث باید عرض نمایم آن قاتلی از ارث محروم می شود که در زمان اقدام به قتل وارث متوفی باشد و نه موصی له، در واقع اگر شخصی برای دیگری یک سوم اموالش یا بیشتر را وصیت کند و موصی له برای رسیدن زودتر به موصی به موصی را به قتل برساند می تواند پس از فوت وصیت را قبول کرده و اموال مذکور نیز به وی منتقل می شود، هرچند که به زندان هم برود یا حتی قصاص شود، در آن صورت نیز اموالی که به وی رسیده به وراث وی منتق می شود.

موضوع دیگر اینکه اگر شخصی پدربزرگ خود را به قتل برساند با این انگیزه که پس از فوت پدر بزرگ اموال وی به پدر او برسد و به این جهت آنها پولدار شده و وی به خواسته های خود از طریق پدرش برسد، در اینصورت نیز این قتل باعث محروم شدن از ارث نیست، در واقع او خود، وارث نبوده و وارث پدرش بوده است و هرچند اینکار را به دلیل رسیدن ارث برای پدرش انجام داده لکن تا زمانی که دخالت پدرش در قتل اثبات نشود و یا پدرش هیچ دخالتی در قتل نداشته باشد ارث پدربزرگ به پدر وی می رسد و ممنوعیت در این رابطه وجود ندارد.

قبل از تصمیم گیری در هر زمینه ای، گرفتن مشاوره از افراد متخصص، لازمه کار میباشد. برای گرفتن مشاوره از وکیل پایه یک دادگستری، اینجا را کلیک کنید.

در این ارتباط کمی جلوتر نیز می توان رفت و آن اینکه اگر شخصی به نام حسن پدری داشته باشد که آن پدر تنها وارث پدربزرگ اوست، یعنی در صورت فوت پدربزرگ همه ارث پدربزرگ به تنها فرزند وی برسد که آن فرزند تنها، پدر حسن است، در اینصورت اگر حسن پدر خود را بکشد تا اگر پدربزرگ فوت کرد همه ارث پدربزرگ به خودش برسد و در این میان واسطه ای وجود نداشته باشد، در اینصورت نیز ارثی که از پدربزرگ به وی می رسد مانعیتی ندارد، یعنی کاملا صحیح است چرا که وی پدر خود را کشته و از ارث پدر خود محروم می شود و دلیل آن نیز آنست که وارث پدر خود بوده اما ارثی که از پدربزگ به وی می رسد ممنوعیت ندارد چون اولا پدر بزرگ کشته نشده ثانیا در زمان کشتن پدر، حسن وارث پدربزرگ نبوده است و پس از کشته شدن پدرش وی وارث پدربزرگ گردیده، در اینصورت و در این زمان است که اگر پدربزرگ خود را نیز بکشد از ارث وی هم محروم می شود.

موانع ارث

مسئله دیگر قتل خویشاوندان دیگر است با این انگیزه که در صورت فوت مورث سهم بیشتری به وی برسد، مثلا شخصی برای اینکه از ارث پدرش سهم بیشتری به وی برسد برادر و خواهر خود را می کشد، در این حالت چون وی مورث خود را که پدرش باشد نکشته است، از ارث وی محروم نمی شود و سهم بیشتر نیز نصیب وی می گردد.

وکیل پایه یک دادگستری متخصص و مجرب در ارث و وصیت می تواند در موارد مورد بحث امروز و سایر موارد مشابه مورد مشاوره قرار گیرد، چون به هر روی بهترین روش برای ورود به مباحث تخصصی استفاده از متخصصین امر است که باعث می شود کارها به بهترین وجه پیش رود، علی الخصوص مواردی که به دادگاهها مربوط می شود با توجه به اینکه مهلتها و شرایطی دارد که پس از منقضی شدن آنها دیگر امکان طرح مجدد دعوی وجود ندارد بنابراین موکدا توصیه می شود توسط وکیل پایه یک دادگستری مطرح گردند تا احتمال باخت و بی نتیجه ماندن پرونده در انتها به حداقل برسد، در حقیقت وکیل پایه یک دادگستری به دلیل شرایط و موقیعتی که دارد مطمئنا به شما خواهد گفت که احتمال پیروزی در چنین دعوایی اساسا وجود دارد یا خیر و بنابراین در وقت و هزینه های شما تا حدود زیادی صرفه جویی خواهد شد مضافا آنکه اگر امکان پیروزی وجود داشته باشد با طرح درست و به موقع دعوی و اعتراضات از طولانی شدن دعاوی جلوگیری بعمل می آید که این موضوع نیز در نهایت به نفع موکل است، در حقیقت وکیل پایه یک دادگستری متخصص و مجرب در دعاوی ارث و وصیت می تواند دعاوی که شما ممکن است بخاطر آن سالها در دادگاهها سرگردان هستید را طی یک پروسه شش یا هشت ماهه به نتیجه برساند چرا که وکیلی که تخصص در دعاوی ارث دارد می داند دقیقا طرح چه دعوایی موجب رسیدن شما به نتیجه مورد نظر می شود و این مسئله ایست که گاهی اشخاص برای فهمیدن آن دو سه سالی وقت صرف می کنند و در آخر هم به دلیل اینکه دلایل کافی در زمان مناسب برای اثبات ادعای خود ارائه نمی کنند به نتیجه های بد یا نصفه و نیمه دست پیدا می کنند. به هر حال قبل ار ارائه یا طرح هر دعوایی در مورد ارث و وصیت از مشورت وکلای پایه یک دادگستری بهره ببرید.

این مطلب نیز قابل ارائه است که قاتل از ارث مقتول محروم می شود ولی فرزندانش از ارث بردن از مقتول ممنوعیتی ندارند. مثلا اگر شخصی پدر خود را به قتل برساند و خودش تنها وارث پدرش بوده باشد و دو فرزند نیز داشته باشد،  دراین حالت با فوت وی ارث پدربزرگ به نوه هایش یعنی فرزندان قاتل می رسد.

موانع ارث

ب- قتل باید عمدی باشد:

قتل غیر عمدی موجب محروم شدن قاتل از ارث نمی شود، چون در متن ماده اینگونه نوشته شده که اگر کسی مورث خود را به قتل عمدی بکشد … بنابراین این محرومیت و ممنوعیت از ارث شامل قتل غیرعمد نمی شود، مثلا اگر فرزند صغیر غیر ممیز یا مجنون پدرش را بکشد، ایشان از ارث محروم نمی شوند چون ایشان فاقد قوه تمیز هستند و قتلی که انجام می دهند عمدی محسوب نمی گردد یا فرضی که البته استاد شهیدی در کتاب خود برای فهم بیشتر موضوع استفاده کرده است، قتلی است که سهوا و بر اثر تصادف روی می دهد مثل وقتی که وارث مورث خود را بر اثر صانحه تصادف می کشد در چنین موردی اگر ثابت شود که قتل عمدی نبوده و اتفاقی بوده است وارث از ارث محروم نمی شود. البته این موضوع که وارث اعلام کند من قصد کشتن نداشتم و فقط با خودرو محکم به مثلا پدرم زدم در غیرعمدی محسوب شدن قتل تاثیری ندارد و در واقع قتل عمد را به غیر عمد تغییر نمی دهد، در حقیقت در قتل عمد دو موضوع است که اهمیت دارد، قصد فعل و کشنده بودن فعل مثلا اگر فردی در یک دعوی با چاقوی تیزی ضرباتی به شخصی بزند و وی بر اثر این ضربات بمیرد، اگر بگوید من قصد کشتنش را نداشتم این حرف از وی پذیرفته نیست چرا که به هر حال وارد کردن ضربه با چاقو به بدن اشخاص کاریست نوعا کشنده و قصد نتیجه یعنی مرگ یا عدم قصد نتیجه یعنی مثلا صرفا تنبیه طرف دیگر، تاثیری در عمد یا غیرعمدبودن قتل ندارد. در مورد موضوعاتی مثل قتل به دلیل دفاع مشروع یا مواردی که حکم قانون وجود دارد در قانون مدنی سخنی به میان نیامده بنابراین حکم صریحی در این موارد نداریم لکن با استناد به مواد دفاع مشروع و امثالهم در قانون مجازات اسلامی می توان به این نتیجه رسید که در صورتی که قتل به دلیل دفاع مشروع رخ دهد از موانع ارث محسوب نمی گردد.

به هر روی بهتر آنست که در این موارد از کمک متخصصان در این زمینه وکیل پایه یک دادگستری در موضوع ارث بهرمند شوید.

داوود اسیوند، وکیل پایه یک دادگستری، متخصص در پرونده های طلاق، خانواده، مهریه، دیه، ارث و چک، آماده خدمات رسانی به شما عزیزان میباشد.

در صورت نیاز به مشاوره می توانید از طریق راههای ذیل با وکیل پایه یک دادگستری در ارتباط باشید.

   تلفن                        موبایل 

02144270612         09129215258

4.5/5 (2 نظر)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.