شکایت نفقه کیفری و مطالبه نفقه حقوقی:

شکایت نفقه به صورت کیفری با مطالبه نفقه به صورت حقوقی دو موضوع کاملا متفاوت است که نتایج متفاوت دارد. بنابراین حسب اینکه چه نتیجه ای مطلوب باشد، باید عنوان مناسب برای طرح دعوی انتخاب شود.

قبلا در مورد این موضوعات مطالبی نوشته ام لکن با توجه به تغییرات مداومی که در نظام و رویه قضایی کشور در حال وقوع است لازم دیدم مطلب را به این شکل تجدید نمایم، ضمن اینکه تا کنون این دو موضوع را در کنار هم قرار نداده ایم.

به طور خلاصه باید عرض کنم، شکایت کیفری نفقه اگر مطرح شود، نتیجه آن تعیین مجازات برای زوج است. این مجازات می تواند جریمه نقدی یا حبس باشد. البته ممکن است قاضی پرونده پس از بررسی موضوع وقوع جرم را محرز بداند لکن تعیین مجازات برای وی را تعلیق کند (یعنی تحمل مجازات را معلق به این نماید که اگر در آینده جرم دیگری توسط زوج وقوع یافت، مجازات آن جرم با مجازات جرم ترک انفاق با هم اجرا شود و اگر هم جرم دیگری واقع نشد، مجازات این جرم اجرا نگردد.) یا اینکه اساسا ممکن است قاضی با توجه به شرایط متهم وی را تبرئه نماید. در ادامه شرایطی که عرض نمودم را مفصل تر بررسی می نماییم.

در مورد مطالبه حقوقی نفقه باید عرض نمایم که نتیجه این دعوی مطالبه مستقیم وجه نقد است. یعنی دادگاه برای زوجه مبلغی را به عنوان نفقه تعیین می نماید که میزان و مبلغ ماهیانه نفقه یا به صورت توافق بین طرفین که در جلسه دادگاه انجام می شود، خواهد بود یا در صورت عدم توافق بر اساس مبلغی که کارشناس نفقه با توجه به وضعیت و شرایط اجتماعی زوجه تعیین می نماید، است.

بنابراین در شکایت کیفری نفقه، مبلغی برای نفقه زن تعیین نمی شود و صرفا به موضوع مجازات مرد بابت ترک فعلی که انجام داده است، پرداخته می شود. (گاهی قانونگذار ترک فعل را نیز جرم می داند، مثل جرم ترک انفاق که در صورتی که مرد وظیفه خود را در پرداخت نفقه افراد واجب النفقه خود ترک کند، وی را مجازات می نمایند. ) و موضوع دیگر اینکه در موضوع مطالبه نفقه به صورت حقوقی، فقط برای زوجه مبلغی به عنوان خرجی تعیین می شود ولی به عمل مجرمانه مرد توجهی نشده، رسیدگی در این مورد انجام نمی شود و طبعا مجازاتی نیز برای وی در نظر گرفته نمی شود.

با توجه به موارد فوق اینک اندکی بیشتر موضوعات را بررسی می کنیم و شرایط خواهان که در این نوع دعوی زوجه یا فرزندان می باشند را بررسی می کنیم. یعنی به این موضوع می پردازیم که اگر مثلا زوجه طرح دعوی نفقه نمود یا شکایت کیفری انجام داد باید چه مواردی را در دادگاه یا شورای حل اختلاف مطرح نماید تا بتواند به نتیجه مطلوب برسد.

اولین پیشنهاد ما به شما مراجعه به وکیل دادگستری متخصص دعاوی خانواده می باشد. داوود اسیوند وکیل پایه یک دادگستری و متخصص در زمینه دعاوی ارث می تواند در این موارد همراه و مشاور شما باشد.

شکایت کیفری نفقه:

ماده قانونی مربوط به شکایت کیفری نفقه ماده 53 قانون حمایت خانواده است، این ماده اشعار می دارد؛

هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزایی یا اجرای مجازات موقوف می شود.

تبصره ـ امتناع از پرداخت نفقه زوجه ای که به موجب قانون مجاز به عدم تمکین است و نیز نفقه فرزندان ناشی از تلقیح مصنوعی یا کودکان تحت سرپرستی مشمول مقررات این ماده است.

در این ماده قانونی قدیمی مجازات ترک انفاق را حبس تعزیری درجه 6 در نظر گرفته اند که یعنی حبس بیش از شش ماه تا دو سال، اما این ماده قانونی توسط قانون کاهش مجازات حبس تعزیری اصلاح شده است. یعنی این جرم اولا به عنون جرم قابل گذشت در نظر گرفته شده است و ثانیا مجازات آن تا نصف کاهش یافته است، بنابراین این ماده را باید به این شکل اصلاح نماییم.

هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب ‌ النفقه امتناع کند به حبس تعزیری بیش از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هرزمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود..
تبصره – امتناع از پرداخت نفقه زوجه‌ای که به موجب قانون مجاز به عدم تمکین است و نیز نفقه فرزندان ناشی از تلقیح مصنوعی یا کودکان تحت سرپرستی مشمول مقررات این ماده است.

با توجه به ماده قانونی مذکور دو شرط برای برای محکوم نمودن زوج به مجازات حبس مقرر در ماده پیش بینی شده است، 1- تمکین زوجه از زوج 2- استطاعت مالی زوج

با عنایت به مواردی که از متن قانون قابل استخراج است، باید اذعان داشت که بدون وجود هر یک از این دو شرط قانونا امکان صدور حکم به محکومیت زوج میسر نیست. در حقیقت وجود هر دو شرط باهم مجوز صدور حکم محکومیت زوج توسط دادگاه است و به زعم حقیر حکمی که بدون احراز دو شرط مذکور راجع به محکومیت زوج صادر شود، قابل نقض در دادگاه تجدید نظر می باشد.

هر چند در عمل نیز حتی با وجود اثبات هر دو شرط در دادگاه باز قضات تمایلی به صدور حکم حبس ندارند و با اعمال قواعد مربوط به تخفیف مجازات، مجازات این جرم را به جزای نقدی یا همانظور که فوقا معروض شد به تعلیق کاهش می دهند.

نفقه حقوقی:

برای مطالبه نفقه حقوقی به ملائت و دارایی شوهر توجهی نمی شود. در واقع برای رسیدگی ابتدایی به تمکین یا عدم تمکین زوجه نیز توجه نمی شود، مگر اینکه زوج حکم الزام به تمکین زوجه را اخذ نموده باشد و این حکم قطعی شده باشد و در مرجع رسیدگی کننده به موضوع نفقه ارائه شود. بنابراین اگر زوج توانسته باشد حکم قطعی مبنی بر الزام به تمکین زوجه اخذ کند و آن را در دست داشته باشد، ورود به دعوای مطالبه نفقه عملا بی فایده است، علیرغم اینکه به هر حال مراجع ملزم به رسیدگی هستند و برای هر دعوی نوبت رسیدگی تعیین می کنند، اما در نهایت رسیدن به نتیجه مطلوب که همان صدور حکم به پرداخت نفقه است، بسیار دور از ذهن و غیر قانونی خواهد بود.

قبل از تصمیم گیری در هر زمینه ای، گرفتن مشاوره از افراد متخصص، لازمه کار میباشد. برای گرفتن مشاوره از وکیل پایه یک دادگستری، اینجا را کلیک کنید.

علی القاعده دعاوی مطالبه نفقه معمولا به دلیل اینکه مبلغ مورد مطالبه زوجه در اغلب آنها کمتر از بیست میلیون است، به شورای حل اختلاف ارسال می گردد. شورای حل اختلاف نیز معمولا بدون در نظر گرفتن سایر شرایط مربوط به دادرسی برای هر شخصی که به آن مرجع مراجعه می نماید، مبلغی به عنوان نفقه تعیین می نماید (که البته با توجه به وضعیت کارکنان شورای حل اختلاف که اکثرا فاقد تحصیلات مرتبط و رتبه قضایی هستند امری طبیعی به شمار می رود )  در حقیقت موضوع تمکین یا عدم تمکین زوجه که در قانون بدان اشاره شده است و زوجه را در صورت تمکین مستحق نفقه می داند در شورای حل اختلاف مورد رسیدگی قرار نمی گیرد در حالی که به زعم حقیر بایستی مرجع رسیدگی کننده به این موضوع نیز رسیدگی نماید لکن به جهت آنکه شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به این موضوع را ندارد، اساسا نمی تواند به موضوع تمکین زوجه ورود نماید و این مسئله موجب اطاله رسیدگی ها و لزوم طرح دعاوی متعدد می گردد. یعنی شورای حل اختلاف بدون ورود به ماهیت تمکین یا عدم تمکین زوجه رای به ورود شکایت و تعیین نفقه برای زوجه می نماید و سپس زوج باید با طرح دعوای جداگانه در دادگاه خانواده موضوع تمکین زوجه را مطرح نماید که با توجه به طولانی بودن روند رسیدگی در دادگاهها ممکن است رای عدم تمکین پس از چند ماه از صدور رای نفقه صادر گردد و این موضوع موجب می شود که زوج علیرغم عدم تمکین زوجه طی این مدت، به ناحق مجبور به پرداخت نفقه شود. به بیان دیگر اگر زوج و زوجه همزمان طرح دعوی نمایند، یعنی زوجه نسبت به مطالبه نفقه و زوج نسبت به الزام زوجه به تمکین در یک زمان طرح دعوی نمایند. ابتدا رای به پرداخت نفقه توسط شورای حل اختلاف صادر شده و قطعی می شود، اما رای الزام زوجه به تمکین به دلیل اینکه رسیدگی در دادگاهها طولانی تر از رسیدگی در شورای حل اختلاف است، چندماه دیرتر صادر می گردد. بنابراین تا زمانی که وقوع عدم تمکین زوجه محرز شود و رای آن قطعی شود، چند ماه از قطعی شدن رای نفقه گذشته و طی آن چند ماه زوج ملزم است با وجود عدم تمکین زوجه، نفقه وی را بپردازد که این موضوع با قانون مطابقت ندارد.

به هر حال پس از احراز وقوع عدم تمکین از سوی زوجه و صدور رای قطعی دادگاه در این مورد، زوج می تواند با صدور اجرائیه و ارائه اجرائیه مزبور به اجرای احکام شورای حل اختلاف از پرداخت نفقه از آن زمان خوددرای نماید.

مسئله دیگر که در شورای حل اختلاف بدان رسیدگی نمی شود، موضوع پرداختی های زوج به زوجه است. اساسا شورای حل اختلاف در ایامی که نفقه آن ایام مورد مطالبه زوجه است، به مبالغ پرداختی زوج به زوجه وقعی نمی گمارد و هر چه زوج در این ایام وجه به حساب زوجه واریز نموده باشد، در صدور حکم مورد توجه قرار نمی دهد و همه این موارد را به اجرای احکام واگذار می کند که امری غیر قانونی است و اجرای احکام عملا نمی تواند به موضوعاتی که محل رسیدگی به آن جلسه رسیدگی است، ورود نماید. نتیجه آنکه همه مبالغی که زوج به زوجه در این ایام پرداخته است، از دست خواهد رفت.

البته اینها تنها مشکلاتی نیست که در روند رسیدگی شورای حل اختلاف در موضوع نفقه وجود دارد لکن در این مجال کم توانستیم بعضی از آنها را به نظر شما عزیزان خواننده برسانیم. امید است با طرح موارد فوق الذکر کمکی به طرح دعوی یا دفاع از این دعاوی به شما عزیزان نموده باشیم

 

داوود اسیوند، وکیل پایه یک دادگستری، متخصص در پرونده های طلاق، خانواده، مهریه، دیه، ارث و چک، آماده خدمات رسانی به شما عزیزان میباشد.

در صورت نیاز به مشاوره می توانید از طریق راههای ذیل با وکیل پایه یک دادگستری در ارتباط باشید.

   تلفن                        موبایل 

02144270612         09129215258

5/5 (3 نظر)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این فیلد را پر کنید
این فیلد را پر کنید
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.