مقدمه

در مورد صدور چک توسط مدیر یا مدیران، به نمایندگی از شرکت نکته­‌ حائز اهمیت این است که حتی در صورت رعایت اساسنامه و حدود اختیارات و در صورت طی تمام تشریفات قانونی و اداری باز هم مسئولیت پرداخت بین مدیر یا مدیرانی که چک را امضاء کرده اند و خود شرکت تضامنی است و این امر بدان معناست که در صورتی که به هر دلیل وجه چک پاس نشود مدیر یا مدیران امضاء کننده نیز باید در پرداخت وجه چک دخیل شوند و بر خلاف اصل و قاعده­ مسئولیت محدود، حتی از اموال شخصی خود نیز برای پرداخت وجه چک استفاده بنمایند.

نکته مهم در این پرداخت این است که حتی اشاره به عدم تقصیر مدیر یا مدیران نیز نمی­تواند موجبات سلب مسئولیت ایشان را فراهم آورد و حتی در صورتی که مدیر یا مدیران بتوانند اثبات نمایند که این عدم پرداخت بر اثر تقصیر مدیران بعدی و یا سایر عوامل شرکت بوده نیز کمکی به سلب مسئولیت ایشان در پرداخت نخواهد کرد و تنها از باب کیفری موجبات رفع مسئولیت ایشان را فراهم می­آورد.

صاحب امضای مجاز، یعنی چه؟

در شرکت ها، موسسات و اشخاص حقوقی، صاحب امضای مجاز به کسی گفته می شود که برابر اساسنامه آن شرکت یا موسسه، اختیار و صلاحیت دارد که اسناد، مدارک، نامه ها، قراردادها، چک، سفته، اسناد بانکی و سایر اوراق عادی و تعهدآور مربوط به شرکت را امضا نماید.

جایگاه قانونی صاحب امضای مجاز در قانون تجارت ایران

ماده ۱۲۵ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ایران، مدیرعامل شرکت را نماینده شرکت، معرفی نموده و تصریح کرده است که مدیرعامل شرکت از طرف شرکت، حق امضاء دارد.

ماده ۱۷ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، بیان داشته است که قبول سمت بوسیله مدیران شرکت، به خودی خود دلیل بر آن است که مدیران شرکت با علم به تکالیف و مسئولیت های خود عهده دار مدیریت شرکت گردیده اند.

ماده ۱۱۸ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت نیز به بیان حیطه صلاحیت و دامنه اختیارات هیات مدیره شرکت های سهامی پرداخته است و با لحاظ اختیارات خاص مجامع عمومی فوق العاده و عادی، تاکید نموده است که هیات مدیره شرکت سهامی دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور شرکت می باشند.

در مورد شرکت با مسئولیت محدود نیز مواد ۱۰۴ و ۱۰۵ قانون تجارت ایران دامنه اختیارات و صلاحیت هیات مدیره شرکت با مسئولیت محدود را بیان داشته اند.

این مطلب مرتبط است : مسئولیت شخص حقوقی در صدور چک

مسئولیت مدنی چیست؟

مسئولیت حقوقی به دو نوع مدنی و کیفری تقسیم می‌گردد. هرگاه شخصی به دیگری ضرر مادی یا معنوی وارد نماید ملزم به جبران خسارت ناشی از عمل خود می‌باشد که به آن مسئولیت مدنی می‌گویند و براساس قواعد مسئولیت مدنی هر کس به دیگری زیان برساند بایستی آن را جبران کند.

مسئولیت مدنی مدیران و اعضای هیئت مدیره

به‌دلیل وضعیت خاص مدیران و وظایف و اختیارات وسیعی که در زمینه اداره شرکت دارند و همچنین به‌منظور حفظ منافع و حقوق اشخاص ثالث طرف معامله با شرکت، قانونگذار برای مسئولیت مدیران از محدوده قواعد عمومی فراتر رفته و به مقتضای اهمیت اعمال ایشان مسئولیت وسیع‌تری را برای مدیران قائل شده است. اقدامات زیانبار یا خودداری از اقدامات لازم در مواردی که شاهد ورود خسارت به شرکت باشد (فعل و ترک فعل)، می‌تواند برای مدیران مسئولیت حقوقی در پی داشته باشد.
در شروع مبحث مسئولیت مدنی و کیفری مدیران باید بگوییم مسئولیت مدیران و مدیرعامل شرکت، مسئولیتی مبتنی بر خطاست. بنابراین برای آن‌که مدیر یا مدیرعامل مسئول تلقی شوند باید هنگام انجام دادن وظایف خود مرتکب خطا شده باشند و این خطا موجب ضرر شده باشد؛ امری که در عمل تشخیص آن دشوار است، طبق قواعد عام نیز اثبات خطای مدیر و این‌که بین خطای مزبور و ضرر وارد شده رابطه علیت وجود دارد با مدعی ضرر است. ضمانت اجرای مسئولیت مدنی الزام به انجام تعهد و جبران خسارت می‌باشد.

جهت مشاوره مستقیم با وکیل دادگستری متخصص در امور چک اینجا کلیک نمایید

مسئولیت های خاص دارندگان امضای مجاز شرکت چیست؟

برخی از مسئولیت های ویژه و مضاعف دارندگان امضای مجاز شرکت ها به شرح زیر می باشد:

۱- در قبال شرکا و سهامداران شرکت، نسبت به تعهدات و اسناد و قراردادهایی که امضاء نموده اند مسئولیت مدنی و کیفری دارند.

۲- در مواردی که دعوا علیه یا له شرکت در دادگاه و دادسرا مطرح باشد در قبال مراجع قضایی، نسبت به اسناد و تعهدات و قراردادهایی که امضاء نموده اند بایستی پاسخگو باشند.

۳- برابر ماده ۱۹ قانون صدور چک، همراه با شرکت برای پرداخت وجه چک در قبال دارنده چک، مسئولیت تضامنی دارند.

۴- برابر قانون مالیات های مستقیم و قانون مالیات بر ارزش افزوده ایران، همراه با شرکت در قبال پرداخت مالیات های متعلقه شرکت، تحت یک سری از شرایط قانونی، مسئولیت تضامنی دارند و محدودیت های مالیاتی خاصی علیه صاحبان امضای مجاز شرکت، قابل اعمال است.

۵- برابر ماده ۱۴۳ قانون مجازات اسلامی در مواردی که مسئولیت کیفری شرکت مورد توجه مراجع قضایی و قانونی قرار گیرد صاحبان امضای مجاز شرکت در معرض اتهام و تعقیب کیفری قرار می گیرند.