مقدمه

یکی از مزایای چک به عنوان سند تجاری، امکان واگذاری آن به دیگران است که این واگذاری می تواند قبل از سر رسید تاریخ چک و همچنین پس از آن و حتی پس از عدم پرداخت چک، توسط بانک صورت گیرد.

ظهرنویسی چک به معنای پشت نویسی است و این ظهر نویسی با اهداف مختلفی صورت می‌گیرد که می توان به منظور انتقال، وکالت و یا ضمانت اشاره کرد.

پشت نویسی چک:

پشت نویسی چک، نوشتن عباراتی در پشت چک می باشد که نشان دهنده انتقال حق و اثبات آن می باشد و به دو صورت زیر انجام می گیرد:

انتقال چک:

زمانی که صاحب چک، پشت چک را امضا می کند یعنی آن را به دیگری انتقال داده است و وقتی که وجه چک پرداخت نگردد، می توان درخواست صدور گواهی عدم پرداخت را از بانک پرداخت کننده وجه داشت.

ضمانت از صادر کننده چک:

ضمانت صادر کننده یعنی این که یک شخص ثالث با عنوان ضامن پشت چک را امضا نماید که به نوعی حمایت از صادر کننده چک می باشد و یا ایم که ضامن پشت نویسی قبلی چک می شود. این ها با هم متفاوت می باشند و هر کدام بسته به نوع شرایط، از آنها استفاده می شود.

چک پرداخت نشدنی که اصطلاحا به آن چک بلا محل گفته می شود، از نظر کیفری و حقوقی قابل تعقیب می باشد اما اگر یک چک به دیگران واگذار شود، ممکن است برخی از حقوق دارنده آن با توجه به شرایط، متغیر باشد.

این مطلب مرتبط است : وصول چک از شرکت ها

ظهرنویسی چک

ظهرنویسی انواع مختلفی دارد و به نیت‌های مختلف انجام می‌شود. پورقربانی در توضیح این موضوع گفت: «غالبا پشت‌نویسی یک چک با هدف انتقال انجام می‌شود یعنی امتیازات یک چک با پشت نویسی به فردی دیگر منتقل می‌شود اما موارد دیگری هم وجود دارد که پشت نویسی با آن اهداف انجام می‌شود؛ یکی از آن موارد ضمانت است. یعنی وقتی که در یک معامله به ضامن احتیاج باشد فردی ظهر چک را امضا و ضمانت می‌کند که در صورت عدم پرداخت وجه چک از سوی صادر کننده آن، شخص پرداختت  امضاکننده ظهر، پرداخت مبلغ چک را بر عهده می‌گیرد.»

دو امضا درظهر چک لازم است

این مدرس مرکز آموزش با بیان اینکه به استثنای چک در وجه حامل سایر چک‌ها در وجه اشخاص معین نوشته می‌شوند و  برای انتقال این چک‌ها باید حتما به پشت نویسی توجه کرد، افزود: «وقتی یک فقره چک در وجه شخص خاصی نوشته شود برای انتقال آن، دارنده باید حتما پشت چک را ظهرنویسی کند.

به عبارت دیگر اگر سندی در وجه دیگری صادرشده باشد دارنده به صرف دو فقره امضا در ظهرچک آن را به دیگری منتقل می‌کند.» وی در خصوص تفاوت ضمانت و ظهرنویسی گفت: «در ظهر نویسی،، وجه چک یا سند به فردی دیگر منتقل می‌شود اما وقتی که قصد ضمانت داشته باشیم تضمین پرداخت وجه چک، از سوی صادرکننده توسط شخص ثالث یا همان ضامن انجام می‌شود.»

رئیس شعبه سوم دیوان عدالت اداری در ادامه خاطرنشان کرد: «ظهرنویسی چک هیچ محدودیتی ندارد. وقتی یک فقره چک بین افراد دست به دست شود با هربار ظهر نویسی، چک مورد ‌نظر به شخص بعدی منتقل می‌شود. البته در این مورد یک استثنا هم وجود دارد و آن در مورد چک حامل است. چک‌های حامل نیاز به پشت نویسی ندارند زیرا این چک‌ها به نام شخص معینی نوشته نشده‌اند و هرکس با دارا بودن آن می‌تواند به بانک مراجعه و آن را وصول کند.»

جهت مشاوره مستقیم با وکیل دادگستری متخصص در امور چک اینجا کلیک نمایید

مسئولیت های پشت نویسی چک:

اگر شخص ثالثی چک را پشت نویسی کند و وجه چک پرداخت نشود، دارنده چک در صورتی می تواند به او مراجعه کند و خواستار طلب خود باشد که گواهی عدم پرداخت تا پانزده روز از موعد سر رسید چک صادر شده باشد.

در صورتی که چک از جهت ضمانت پشت نویسی شود و چک برگشت بخورد و در بانک، گواهی عدم پرداخت گرفته شود ضامن مسئول پرداخت طلب است و دارنده چک هر زمان که بخواهد می تواند به ضامن مراجعه کرده و خواستار طلب خود باشد.

موسسه مشاوران مطالعه مقاله تنزیل چک و سفته را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.

اقدامات لازم پس از اخذ گواهی عدم پرداخت:

• دریافت گواهی عدم پرداخت
• تنظیم شکوائیه نسبت به چک
• تحویل چک و شکوائیه به دادگاه مربوطه
• انتقال نتیجه به نیروی انتظامی محل سکونت
• ارسال اخطاریه با مهلت معین شده 3 روز
• ارائه گزارش به مراجع مربوطه از طرف نیروی انتظامی