در این نوشته قصد داریم حضانت کودک را مورد نقد و بررسی قرار دهیم، در ابتدا بررسی می کنیم که تا چه سنی شخص کودک محسوب می گردد، و سپس در مورد حضانت کودک که خود دارای آثار و تبعاتی است توضیح خواهیم داد، از جمله نفقه و هزینه کودک که باید پرداخت گردد، معاملات و انجام امور مالی کودک، سن بلوغ کودک، صلاحیت والدین برای حضانت، و مواردی از این قبیل که در نوشته حاضر در مورد آنها بحث خواهد شد.
حضانت یا به انگلیسی custody به معنی نگاهداری از طفل توسط یکی از والدین است در نبود دیگری، در حقیقت در زمان طلاق یا فوت احد از والدین، دیگری حضانت کودکان را عهده دار می شود.
The Different Types of Child Custody
In Iran there is some different between child custody, the girls till 9 and the boys until 15 years old can be under custody, after that they can choose themselves want to be with their mother’s or father
for further information call barrister at law in Tehran +989129215258
کودک کیست؟
در حقوق ایران تعریف کودک مشخص نیست، بعضی قوانین بین المللی که ایران نیز آن را پذیرفته است، اشخاص زیر 18 سال را کودک می نامند، قوانین داخلی نیز بعضا همین رویه را پذیرفته اند مثل “قانون حمایت از کودکان و نوجوانان“، اما قانون مدنی بر اساس مستندات شرعی و دینی سن بلوغ را ملاک خروج از کودکی می داند، در عمل نیز دادگاههای خانواده همین رویه را برگزیدند، و دختران را در ۹سالگی قمری و پسران را در ۱۵ سالگی قمری کودک نمی دانند، فلذا به آنها حق انتخاب زندگی با یکی از والدین می دهند.
رویه دادگاههای ایران:
دادگاههای ایران در صورتیکه بین زوجین تفرقه و طلاق حاصل شود مکلفند تکلیف کودکان را مشخص کنند، اگر فرزندان همانگونه که فوقا ذکر گردید، از سن کودکی خارج شده باشند، که انتخاب به عهده ایشان است که با کدام یک از والدین بمانند و دادگاه در این مورد دخل و تصرف نمی کند، اما اگر به سن بلوغ شرعی نرسیده باشند، دادگاه بر اساس فرض قانونی و البته مصلحت کودک موضوع حضانت را تعیین تکلیف می کند.
اینکه می گویند حضانت کودکان تا ۷ سالگی با مادر و سپس تا سن بلوغ با پدر است، یک فرض قانونی است که دادگاه بدان عمل می کند به دوشرط ذیل؛
1- بین والدین توافق خلافی وجود نداشته باشد
2- مصلحت فزندان بگونه ای دیگر اقتضا نکند.
پس این فرض قانونی کلیت ندارد و به طرق مختلف قابل نقض است، لذا اشخاصی که برای حضانت مراجعه می کنند، مطلع باشند که امکان گرفتن حضانت در هر سنی برای هر کدام از والدین امکان پذیر است.
در رأیی که اخیرا در دیوان عالی کشور صادر شده بود، حضانت دختر 9 ساله را با توجه به اینکه دختران در این سن و در سن بلوغ نیازهایی دارند از قبیل اولین حیض یا قاعدگی و یا نیاز به همراهی روحی مادر و از این قبیل، حضانت را علیرغم شایستگی پدر با مادر دانسته بود، فلذا می بینیم که در واقع اولین ملاک حضانت برای دادگاه باید رعایت مصلحت کودک باشد که البته قانون خانواده نیز همین رویکرد را دارد.
این مطلب مرتبط است: شرایط اخذ سرپرستی کودکان بی سرپرست یا بدسرپرست
در قانون مدنی موارد گرفتن حضانت از پدر یا مادر به شرح ذیل اعلام شده است؛
ماده 1173 – هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست , صحت جسمانی و یا ترتیب اخلاقی طفل در معرض خطر باشد , محکمه می تواند به تقاضای اقربای طفل و یا به تقاضای قیم او یا به تقاضای رئیس حوزه قضائی هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند , اتخاذ کند . موارد ذیل از مصادیق عدم مواظبت و یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین است :
1- اعتیاد زیان آور به الکل , مواد مخدر و قمار .
2- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا .
3-ابتلا به بیماریهای روانی با تشخیص پزشکی قانونی.
4- سو استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشا ، تکدی گری و قاچاق .
5- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف . ( این ماده در تاریخ 11/8/1376 تصویب شده است)
و همچنین عدم صلاحیت مادر اینگونه پیش بینی شده است؛
ماده 1170 – اگرمادردرمدتی که حضانت طفل به اواست مبتلابه جنون شود یابه دیگری شوهرکندحق حضانت باپدرخواهدبود.
جهت مشاهده آدرس و تلفن وکیل دادگستری می توانید بر روی این لینک Contact us کلیک کنید
البته بر موارد فوق ایراداتی وارد هست که توضیح داده خواهد شد.
اولا آنکه معنا ندارد که طفلی را که به مادر احتیاج دارد بخاطر ازدواج مادر از وی جدا کنیم، برای اینکار دلایل قانع کننده منطقی وجود ندارد که قانونگذار چنین حکمی صادر کرده است، درست است که ممکن خواهد بود، ناپدری هایی وجود داشته باشند که رفتار خلاف عرف و اخلاق با فرزندان همسر سابق خود داشته باشند اما این امر را نمی توان آنقدر تعمیم داد که برای همه ناپدری ها رویه یکسانی تجویز نمود، انهم در وضعیتی که مصلحت طفل در کنار مادر ماندن است.
ثانیا؛ مواردی که قانون برای انحطاط اخلاقی پدر و مادر در نظر گرفته بسیار کلی و مبهم است، مثلا “ابتلا به بیماریهای روانی با تشخیص پزشکی قانونی” !!! چه نوع بیماری روانی؟؟؟ آیا اضطراب و افسردگی جزء بیماری های روانی نیست ؟؟ اگر هست که قریب به ۹۰% از پدران و مادران ایرانی سزاوار گرفتن حضانت نیستند، چون بر اساس اعلام نظر وزارت بهداشت ایران، علی الخصوص در شهرهای بزرگ میزان ابتلا به این بیماریهای روانی بسیار بالاست. یا مثلا “اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار” مفهوم مخالف ماده یعنی اینکه اعتیاد به مواد مخدر، الکل یا قمار اگر زیان آور برای خانواده نباشد ایرادی ندارد!!!! مگر اعتیاد به مواد مخدر بصورت غیر مضر نیز وجود دارد؟!!! و امثالهم که مجال پرداختن به آن نیست.
فوت یکی از والدین:
در صورت فوت یکی از والدین حضانت کودکان با دیگری است، یعنی اگر شوهر فوت کند، حضانت کودک یا کودکان به مادر داده خواهد شد، و او عهده دار مراقبت خواهد بود، بعضی از سایتها یا مشاوران بی اطلاع موضوع حضانت را با ولایت اشتباه گرفته و عنوان کرده اند در صورتیکه پدر فوت کند و پدرِ پدر (پدربزرگ پدری فرزندان) زنده باشد، حضانت با اوست، که البته اشتباه رایج و ناآگاهانه ایست و هرگز چنین اتفاقی نمی افتد، و حضانت به مادر داده خواهد شد و پدربزرگ فقط ولایت قهری بر فرزندان دارد یعنی اگر در حضانت کودکان از طرف مادر قصوری مشاهده کند می تواند جهت اخذ حضانت آنهم از طریق دادگاه و نه خودسرانه اقدام کند و وظایف معاملات و وظایف اقتصادی و مالی که ممکن است برای کودک بوجود بیاید را بجای کودک و با رعایت مصلحت وی انجام دهد، که البته این نوع فعالیتها هم با ارائه گزارش از طرف نزدیکان کودک قابل ابطال است.
برای مطالعه “قانون اطفال و نوجوانان” اینجا کلیک کنید
نفقه فرزندان:
نفقه فرزندان بعهده پدر است و اگر پدر نباشد(فوت کرده باشد یا غایب مفقود الاثر باشد) یا نداشته باشد که بپردازد با پدر بزرگ پدری است و اگر اوهم نباشد یا نداشته باشد،با مادر و خویشان مادر است و اگر ایشان هم نداشتند، بصورت از نزدیکترین خویشان تا به خویشان دورتر برسد(قاعده الاقرب فالاقرب) بعهده خویشان فرزندان است.
مجازات عدم پرداخت نفقه:
با توجه به موارد پاراگراف بالا اگر کسی که نفقه فرزندان بر عهده اوست با داشتن مال و استطاعت مالی از پرداخت نفقه استنکاف کند، مجازات حبس در انتظار وی خواهد بود.که با شکایت شخصی که حضانت بر عهده اوست، در دادسرا قابل پیگیری است.
جهت مشاوره یا عقد قرارداد وکالت با وکیل دادگستری داوود اسیوند با شماره تلفن 44270612 – 021 یا موبایل 09129215258
تماس حاصل فرمائید.
Barrister at law