در این نوشته قصد داریم مطالبه چک از طریق دایره اجرای ثبت را بررسی نماییم ، در ضمن اقامه دعوی بر علیه ظهر نویس چک و نحوه مطالبه چک از اجرای ثبت، مدارک لازم جهت ارائه به اداره ثبت، را تحت مطالعه قرار می دهیم، معایب و مزایای مطالبه چک از طریق اجرای ثبت را نیز بیان خواهیم کرد.

 

ماده ٢ قانون صدور چک مقرر می دارد:

“چک‌های صادر عهده بانک‌هایی که طبق قوانین ایران در داخل کشور دایر شده یا می‌شوند، همچنین شعب آن‌ها در خارج از کشور در حکم اسناد لازم الاجراء است و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل و یا به هر علت دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت گردد می‌تواند طبق قوانین و آئین‌نامه‌های مربوط به اجرای اسناد رسمی وجه چک یا باقی مانده آن را از صادر کننده وصول نماید.

برای صدور اجرائیه، دارنده چک باید عین چک و گواهی‌نامه مذکور در ماده ۴ (گواهینامه عدم پرداخت) را به اجرای ثبت اسناد محل تسلیم نماید.

دایره اجرای ثبت در صورتی دستور صادر می‌کند که مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادر کننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد. در غیر اینصورت چک از طریق اجرای ثبت قابل مطالبه نیست و باید به دادگاه مراجعه شود.

---

این مطلب مرتبط است : مطالبه وجه چک

---

دارنده چک کیست ؟

دارنده اعم است از کسی که چک در وجه او صادر شده یا به نام او پشت نویسی(ظهرنویسی) شده یا حامل چک (در مورد چک‌های در وجه حامل) یا قائم مقام قانونی آنان.

ماده 10 قانون صدور چک :

منظور از دارنده چک در این ماده شخصی است که برای اولین بار چک را به بانک ارائه داده است برای تشخیص اینکه چه کسی اولین بار برای وصول‌وجه چک به بانک مراجعه کرده است بانکها مکلفند به محض مراجعه دارنده چک هویت کامل و دقیق او را در پشت چک با ذکر تاریخ قید نمایند.

شاکی می‌تواند محکومیت صادرکننده چک را نسبت به پرداخت کلیه خسارات و هزینه‌های وارد شده که مستقیماً و به طور متعارف در جهت وصول طلب خود از ناحیه وی متحمل شده است،را مطالبه نماید،  اعم از آنکه قبل از صدور حکم یا پس از آن باشد، در صورتی که دارنده چک جبران خسارت و هزینه‌های مزبور را پس از صدور حکم درخواست کند، باید دادخواست خود را به‌‌ همان شعبه صادر کننده حکم تقدیم نماید.”

منظور از عبارت “کلیه خسارات و هزینه های وارد شده…” مذکور در تبصره الحاقی به ماده ٢ قانون اصلاح موادی از قانون صدور چک مصوب 10 / 03 / 1376 مجمع تشخیص مصلحت نظام، خسارات تأخیر تأدیه بر مبنای نرخ تورم از تاریخ چک تا زمان وصول آن که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اعلام شده و هزینه دادرسی و حق الوکاله براساس تعرفه های قانونی است.

---

این مطلب مرتبط است : دعوای مطالبه وجه نقد

---

وصول وجه چک از اداره ثبت :

جهت وصول وجه چک باید به اداره ثبت محلی که بانک افتتاح کننده حساب چک یا بانکی که گواهی عدم امکان پرداخت زا صادر کرده، مراجعه نمود.

مدارک لازم حهت صدور اجرائیه چک:

اصل و فتوکپی تصدیق شده چک و گواهی عدم پرداخت آن

درخواست مخصوص صدور اجراییه

اصل و کپی کارت ملی

نکته: چکهایی که از یکی از شعب بانک های ایرانی در خارج از کشور صادر گردیده باشد،(مثلا از بانک صادرات شعبه دبی) جهت درخواست اجرای چک، باید به اجرای ثبت تهران مراجعه شود.

---

این مطلب را نیز بخوانید : تعرفه های خدمات قضائی

---

مطالبه خسارات تأخیر تأدیه در اجرای ثبت :

در اداره ثبت، در مورد خسارات تأخیر تأدیه امکان مطالبه وجود ندارد و صرفا امکان تقاضای اصل مبلغ چک مهیاست، در ضمن هرگونه دعوایی نسبت به مطالبی که در متن چک بعنوان بابت …یا شرایط نوشته می شود،قابل مطالبه در اداره ثبت ،نیست.

اگر دارنده چک قبلا در دادسرا شکایتی در مورد همین چک نموده باشد،این اعلام جرم در دادگاه کیفری مانع درخواست صدور اجراییه از طریق اداره ثبت نخواهد بود مگر آنکه مقام قضائی دادسرا یا دادگاه در این مورد دستوری صادر نموده باشند.

استرداد شکایت در اجرای ثبت :

صدور اجرائیه قبل از سررسید چک امکان ندارد و اجرائیه پس از تاریخ مندرج در چک صادر می گردد و پس از صدور اجرائیه امکان استرداد آن امکان پذیر است و در اینصورت لاشه چک را می توان از اداره ثبت مسترد نمود، در این وضعیت اگر اگر اجرائیه توسط اداه ثبت ابلاغ شده باشد ،هزینه اجرا باید پرداخت گردد و سپس پرونده مختومه محسوب می گردد.

صدور اجراییه ثبتی علیه ظهرنویس و ضامن:

صدور اجراییه ثبتی علیه ظهرنویس و ضامن چک امکان پذیر نیست و در این مورد باید به دادگاه ماجعه شود.

مزایای مطالبه چک از طریق اجرای ثبت :

از مزایای وصول چک از دایره اجرای ثبت، می توان موارد ذیل را برشمرد:

• در این شیوه با توجه به میزان بالای حجم پرونده ها در مراجع حقوقی و کیفری دادگستری ، رسیدگی به پرونده در اداره ثبت با سرعت بالاتری انجام می گیرد ؛ در واقع صدور اجراییه از طریق اداره ثبت ، فقط حدود 48 ساعت زمان نیاز دارد ولی در مراجع قضائی لااقل دوماه به طول خواهد انجامید.
• به دلیل اینکه چک یک سند در حکم سند لازم الاجراست ، طلب ناشی از چک نیازی به اثبات وجود طلب قبلی ندارد و اداره ثبت بر خلاف مراجع دادگستری ، هیچگونه رسیدگی انجام نداده و در مدتی کوتاه اقدام به صدور اجراییه می نمایند .
• مطالبه وجه چک از طریق اجرای ثبت ،به پرداخت هزینه دادرسی نیاز ندارد ؛و هزینه بعد از وصول چک دریافت می شود ؛ این در حالیست که در رسیدگی توسط مراجع دادگستری ،ابتدا به ساکن باید هزینه دادرسی پرداخت گردد و سپس رسیدگی شروع می شود .
• مطالبه وجه چک از طریق اجرای ثبت ،برخلاف شکایت کیفری چک،  محدودیت زمانی ندارد.

 

معایب پیگیری از طریق اجرای ثبت :

 

از موارد معایب وصول چک از طریق اجرای ثبت می توان به موارد زیر اشاره نمود :

•  بدلیل آنکه وصول چک از طریق اجرای ثبت منوط است به معرفی اموال بدهکار به اداره ثبت، بنابراین اگر طلبکار و یا همان دارنده چک اموالی از بدهکار یا همان صادر کننده چک به اداره ثبت معرفی ننماید در نهایت مجبور است هزینه اجرائی ( معادل 5 درصد مبلغ چک) را به دایره اجرای ثبت بپردازد.
•  هزینه صدور اجراییه در اجرای ثبت، نسبت به هزینه رسیدگی دعاوی حقوقی و کیفری بیشتر است ؛ چرا که باید پنج درصد کل مبلغ چک را به عنوان هزینه صدور اجراییه پرداخت گردد در حالیکه این هزینه در دادگاه عمومی 3.5 درصد است و در شورای حل اختلاف به مراتب کمتر است.
•  در شیوه اجرای ثبتی ، قبل از شروع فرایند اجراء به خوانده ی دعوی ابلاغ می گردد و وی از جریان رسیدگی مطلع می شود بنابراین ممکن است در این فاصله بدهکار اموال خود را به دیگران انتقال دهد. اما در روش حقوقی استرداد وجه چک ،می توان قبل از شروع فرایند رسیدگی با استفاده از تأسیس تأمین خواسته از نقل و انتقال اموال توسط بدهکار جلوگیری نمود.
• صدور اجراییه برای وصول چک از طریق اجرای ثبت را فقط می توان علیه صادر کننده چک تقاضا نمود و علیه سایر امضا کنندگان ( ظهرنویس و ضامن ) باید از طریق دادگستری اقدام نمود.
  

  ---

  جهت مشاوره حضوری یا انعقاد قرارداد وکالت با تلفن 44270612 – 021 تماس حاصل نمائید.